Ons is tans in die tydperk waar die 100jarige herdenking van die 1ste Wêreldoorlog plaasvind en interessante verwikkelinge wat wyer strek as die oorlog self het in die tydperk van 1914-1918 plaasgevind. Na die oorlog was die wêreld en Europa aansienlik anders as voor die oorlog en dit het veel te doen met onderdrukte volke se opmars na vryheid toe. Sowel die Sentrale magte (Duitsland, Oostenryk-Hongarye, Osmaanse Ryk e.a.) asook die Entente (Brittanje, Frankryk, Rusland e.a.) het gepoog om nasionalistiese of selfs revolusionêre gevoelens by onderdrukte volke binne die vyand se ryke aan te wakker. Bekende voorbeelde is die Arabiese opstand wat die Britte binne die Osmaanse Ryk aangeblaas het en die Slawiese ontevredenheid met die Oostenryks-Hongaarse opperhere. By die Sentrale magte was dit die insmokkel van WI Lenin na Rusland deur Duitsland om die revolusie te begin en Rusland uit die oorlog te haal (wat geslaag het), die opsweep van Hindoe-nasionalisme teen die Britse beheer oor Indië en die Ierse opstand teen Brittanje, wat al twee grootliks misluk het.
Die sleutelfiguur in die Ierse opstand was Sir Roger Casement, ‘n Ier wat vir talle jare ‘n lojale Britse diplomaat was en in Afrika en Suid-Amerika diens gedoen het as konsul. Die Britse oorlogsmisdade in die 2de vryheidsoorlog in Suid-Afrika asook die menseregteskendings in die Belgiese Kongo het hom egter aan imperialisme laat twyfel. Hy het 1913 uit sy pos bedank en hom met die Ierse vryheidstryd vereenselwig en gehelp om die Ierse Vrywilligers (Irish Volunteers) te stig, wat geveg het vir die belange van die Katolieke en nasionalistiese Iere en vir Home Rule (selfbestuur),teenoor die Protestante lojaliste in Noord-Ierland wat deel van Brittanje wou bly. Casement het oorsee gegaan om steun te werf vir die Ierse saak as ‘n soort selfaangestelde ambassadeur en was in 1914, kort na die uitbreek van die 1ste Wêreldoorlog, in Duitsland. Hy het met Duitse goedkeuring uit gevangene Ierse soldate ‘n Britse brigade gevorm. Dit was egter onsuksesvol, omdat die Iere na hulle gevangenskap in Duitsland moeilik skielik met die vyand kon vereenselwig en ook omdat hulle teregstelling as verraaiers in Brittanje gevrees het. Ook planne van ‘n Duitse inval in Ierland, gelyktydig met die beplande opstand in Dublin, is laat vaar.
In 1916 is wel besluit om ‘n skip met wapens en ammunisie vir Ierse nasionaliste na Ierland te stuur om die opstand te help en om gelyktydig Roger Casement en ander Ierse leiers per duikboot na Ierland te smokkel. Die skip met die wapens, die “Libau”, was vermom as Noorweegse vragskip (Noorweë was neutraal) en het met ‘n groot ompad via die kus naby Noorweë en Ysland Ierland vanaf die Suidweste bereik. Casement is kort na sy aankoms in die Suidweste van Ierland ontdek en in hegtenis geneem. Die “Libau” se voorneme was ook aan die Britte bekend omdat hulle die geheime kode kon ontsyfer en die skip is onderskep en sy bemanning in hegtenis geneem (die kaptein het wel die skip opgeblaas sodat dit nie in die vyand se hande kon beland nie). Die Paasopstand het egter ten spyte van die mislukking op 24 April in veral Dublin uitgebreek en vir meer as ‘n week gewoed. Met uiterste brutaliteit kon die Britte dit onderdruk. 1500 mense is gedood en Dublin was ‘n puinhoop. Roger Casement en ander leiers is tereggestel. Nogtans het die opstand die begin van Ierse onafhanklikheid ingelui. Die Britse regering het besef dat Ierland sy achilleshiel was en was aangewese op Ierse steun in die 1ste Wêreldoorlog. Om die rede is in 1918, toe die Duitsers besig was met die lente-offensief, Ierse selfbestuur toegeken, maar gelyktydig die Iere deur miliêre diensplig tot die oorlogspoging opgeroep. Die Ierse nasionaliste was egter nie tevrede daarmee nie en het algehele onafhanklikheid gesoek. Kort na die einde van die Eerste Wêreldoorlog het in 1919 die oorlog vir Ierse vryheid begin wat in 1921 met die Brits-Ierse vredesverdrag beëindig is en aan Ierland (met uitsluiting van Noord-Ierland) onafhanklikheid gegee het.