Singapoer: Stigter-president Lee Kwan Yew sterf. Die befaamde stigter-president van Singapoer, Lee Kwan Yew is in die ouderdom van 91 jaar oorlede. Lee verteenwoordig die suksesverhaal van Singapoer soos niemand anders nie en is verantwoordelik vir die transformasie van ‘n arm, vuil en kriminele Oosterse hawestad in ‘n uiters moderne en geglobaliseerde stadstaat.

Mnr. Lee was die kind van Sjinese immigrante in die tweede generasie, maar het Engelse opvoeding in Londen en Cambridge gekry. In sy jeug was hy, soos meeste polities aktiewe nie-Westerlinge wat met die Weste in aanraking gekom het, ‘n sosialis en aktief in die vakbondbeweging. Hy was die stigter van de Peoples Action Party (PAP) en het vir selfbestuur gewerk en ook aanvanklik aansluiting van Singapoer by Maleisië bewerkstellig. Dit het egter nie gewerk nie: Maleisië, met sy meerderheid etniese Maleiers, het bedreig gevoel deur die ekonomies meer bedrewe Sjinese wat die meerderheid in Singapoer is en het die stad effektiewelik uit die nuwe staat uitgeskop. Mnr. Lee het mettertyd ‘n oortuigde anti-kommunis geword en sterk gesteun op Westerse beleggings om sy land te handhaaf teenoor oorwegend linksgesinde radikale buurstate.

Van Singapoer se onafhanklikheid in 1965, na die afskeiding van Maleisië, tot in 1990 en ook nog daarna, het mnr. Lee sy stadstaat geleidelik tot een van die voorspoedigste state op aarde uitgebou. In drie dekades het hy onverpoosd daaraan gewerk om struikelblokke uit die weg te ruim en sake so te bestuur dat die drie etniese groepe, Sjinese, Maleiers en Indiërs, saam in een juk trek en ‘n gesamentlike patriotisme opbou. Dit is ook gedoen deur middel van Engels as voertaal. Netheid, goeie opvoeding, die bestryding van korrupsie en nepotisme, veiligheid, effektiwiteit, goeie infrastruktuur en ‘n ontwikkelingstaatmodel is alles boublokke van die sukses van Singapoer. Anders as die lande in die omgewing wat kolonialisme se spore wou doodvee, het mnr. Lee die koloniale Britse erfenis en die taal Engels omarm as samebindende faktore en etniese nasionalisme, wat die ander bevolkingsgroepe sou vervreem (en wat in Maleisië gereeld tot konflik lei), verwerp.

Lee was ook ‘n geslepe diplomaat. Singapoer kon vreedsame verhoudinge in ‘n uiters onstuimige omgewing, gekenmerk deur digbevolkte lande vol etniese konflik, soos Indonesië en Maleisië, handhaaf. In die Koue Oorlog era was Singapoer ‘n baken van Westerse kapitalisme en kon uit die greep van kommunistiese insurgensie, wat orals in die streek teenwoordig was, uitbly. Verhoudinge met kommunistiese Viëtnam het egter moeilik gebly en in Singapoer is kommuniste kortgevat.

Kritiek teen mnr. Lee is dat sy suksesvolle transformasie van Singapoer net moontlik was met ‘n groot mate van outoritêre bestuur, ten koste van demokrasie. Mnr. Lee was wel geen diktator nie maar Singapoer was in praktyk ‘n eenparty-staat en word sedert sy onafhanklikheid deur dieselfde party, die Peoples Action Party (PAP) regeer. Persvryheid word ingeperk en swaar strawwe vir selfs klein oortredings word opgelê. Mnr. Lee se houding was egter altyd dat die doel die middel heilig en die doel was die totstandkoming van ‘n werkende en vreedsame stadstaat.

Alhoewel Singapoer en Orania ooglopend wêrelde van mekaar verwyder is, is daar wel ‘n paar lesse van Singapoer te leer en word dit in die kleine deur die dorpsbestuur toegepas. Die eerste een is om daarmee te werk wat jy het en om die beste daarvan te maak. Singapoer het geen grondstowwe nie en is omring deur lande wat heel anders funksioneer en soms nydig na die suksesvolle en moderne stadstaat kyk. Ook Orania is in ‘n sekere sin vreemd in sy omgewing: dis ‘n Afrikanerdorp in ‘n oorweldigend swart land. Orania glo aan die vryemark en kulturele kohesie, terwyl Suid-Afrika multi-kultureel en toenemend sosialisties is. Singapoer verskil ideologies van sy omgewing, maar fokus op sy eie belange en glo aan nie-inmenging, goeie verhoudinge en handel dryf. Mettertyd het die buurlande self besef dat sosialistiese eksperimente nie werk nie en het by Singapoer se besigheidsmodel geleer en self sukses behaal. Ook Orania tree pragmaties op en glo aan ‘n benadering van leef en laat leef en stel sy suksesverhaal graag aan ander gemeenskappe bekend wat lesse daaruit wil leer, sonder daarom op enige iemand af te dwing.

Wat stadsbestuur betref doen Orania op ‘n veel kleiner skaal ook dit wat Singapoer as grondslag van sy sukses gedoen het: sorg vir goeie en doeltreffende dienste; verbeter die stad se voorkoms en estetika; maak dit ‘n plek waar mense graag wil woon en werk deur ‘n skoon omgewing en genoeg ontspanningsgeriewe te skep; bevorder goeie gesinswaardes en ‘n gevoel van samehorigheid en doelgerigtheid; ruim krotbuurte op en verskaf billike en netjiese behuising vir almal; beveg misdaad reeds voorkomend deur onaanvaarbare gedrag soos vandalisme en rommel strooi vas te vat en ‘n algemeen aanvaarde gedragskode te vestig wat later nie meer afgedwing hoef te word nie omdat almal daarvolgens lewe.

Sebastiaan Biehl is `n navorser verbonde aan die Orania Beweging.