ORASOL:
orania se eie sonplaas en die
eerste stap na energie-
onafhanklikheid

“ORASOL het vir homself die doel gestel – totale energie-onafhanklikheid vir Orania, en hoewel dit nog ‘n pad is om te stap, het ons reeds begin!”- Riaan Jacobs, projekbestuurder.

ORASOL, Orania se eie sonplaas, se eerste fase is ten volle operasioneel. Dit beteken elke minuut wat die son skyn, word daar energie in Orania produseer! ORASOL is ‘n inisiatief, wat soos baie ander in Orania, ‘n samewerking tussen owerheid en ‘n kommersiële-model is. Omdat Orania geen munisipale-subsidie, of enige ander staatsgeld, kry nie, moet elke Orania projek op sy eie bene kan staan.

Die twee afdelings van ORASOL se eerste fase funksioneer nou ten volle. Dit is die eerste fase van drie intree-fases van hierdie projek. Saam met privaatinisiatief in Orania (wat ten sterkste aangemoedig word) kan ORASOL ongeveer 30% van Orania se totale kragbehoefte diens. Die tweede en derde fase word beplan om Orania totaal beurtkrag-vry te maak van 06:00 soggens tot 22:00 saans, die ekonomies produktiewe tye. Orania kan nie bekostig om ekonomies stil te staan nie, die gemeenskap moet ekonomies aktief te wees sodat meer en groter geleenthede geskep kan word vir Afrikaners om in Orania te vestig. ORASOL het reeds NERSA (Die nasionale energiereguleerder) se toestemming om krag in die ESKOM netwerk terug te stoot (wanneer daar meer opgewek word as wat Orania op daardie stadium gebruik) en wag tans vir die amptelike dokumentasie.
Dit sal beteken dat die opwekkingskapasiteit drasties vergroot sal kan word, samelopend word daar ook beplan om bergingskapasiteit te ontwikkel: batterye wat Orania, in die genoemde tye, deur beurtkrag kan dra. Orania is ongelukkig nog nie tans beurtkrag-vry nie, die stelsel is aan die nasionale netwerk gekoppel en sal eers werklik onafhanklik begin raak wanneer daar voldoende bergingsfasiliteite is. Die sonplaas kan tans 841kWp (kilowatt op piek) opwek.

Foto: ‘n Deel van ORASOL soos uit die lug gesien

ORASOL & Privaat-inisiatief

Soos hierbo genoem, kan ORASOL en die privaat sonkragstelsels saam naastenby 30% van Orania se energiebehoeftes diens. Dit beteken 30% van Orania se energie-koste vloei nie uit Orania uit nie! Die tipe Afrikaner wat in Orania kom vestig, of tot die Orania-idee aangetrokke is, is meestal in tipe mense wat in selfstandigheid belangstel. Dit beteken ook privaatpersone wil graag meer selfstandig en minder afhanklik van die staat wees.

Foto: Privaat sonkragstelsels sigbaar vanuit die lug

Dit is uiters belangrik dat die Dorpsraad ook hierdie selfstandigheid help insentifiseer.
Orania is waarskynlik die mees gunstige munisipaliteit vir netwerk-terugvoer, wat in die res van die land SSEG heet (small scale embeded generation) is natuurlik in Orania KASIKO (Kleinskaalse ingebedde kragopwekking, ons eie woord!). Dit is goedkoop, maklik en lonend om krag te help terugvoer in die netwerk. So versprei ons Orania se onafhanklikheidsvlakke, en almal help daaraan ontwikkel.

Finansiering:  Waar kom die geld vir die ontwikkeling vandaan?

Die ontwikkeling van ‘n sonplaas is uiteraard ‘n baie duur proses, en ORASOL moes volhoubare planne maak om die projek te befonds.  Die Orania manier is om projekte vir die gemeenskap te kommersialiseer, sodat gemeenskapsprojekte in eie reg op hulle eie bene kan staan. ORASOL is geen uitsondering nie, die projek moet op ‘n wyse bedryf kan word dat dit ‘n wins maak om beleggers te kan diens en groei te help fasiliteer.

Foto: ORASOL tydens konstruksie

ORASOL het twee aandeelhouers (soos verduidelik in die video) maar verskeie beleggers (almal uit eie kraal en die saak goedgesind, het help belê. Die beleggers verdien weer ‘n opbrengs op hulle beleggings deur ORASOL se kragverkope, en ORASOL kan met ekonomie van skaal groei.

ORASOL wek dus sonkrag op wat aan die munisipaliteit verkoop word teen normale kragtariewe. Vanuit daardie inkomste word die belegging gediens en groei beplan. Hoe groter ORASOL kan uitbrei, hoe beter opbrengs (en dus groeipotensiaal) is daar.

Die energie-toekoms in Orania?

Energie is wêreldwyd ‘n aktuele kwessie. Van die huidige gebeure in Rusland/Oekraine/Europa, tot brandstof en brandstofkostes.

Vroeë Orania-denkers het sedert die eerste gesprekke oor die Orania-idee (deur SABRA so vroeg as die 1950’s) tot met AVSTIG (Waaruit die Orania Beweging ontstaan het) en die koop van Orania as dorp (1991) geweet energie-onafhanklikheid is ‘n kritiese punt vir Orania se oorlewing.
Eskom se drastiese agteruitgang en wanvermoë om die land se basiese energiebehoeftes te diens, het opnuut ‘n dringendheid aangewakker by Oraniërs om energie-selfstandigheid te help ontwikkel.

Son-, wind- en selfs hidro-kragoplossings is moontlikhede in die Karoo en breë Orania gebied. Son is egter by verre die mees gunstige in hierdie klimaat en terrein. Verskeie ander moontlikhede kan ook nog vir ‘n groeiende Orania ondersoek word.

Vir eers egter, vier Orania die sukses van sy groeiende sonplaas!

Orania se eie bank:
Hoe het OSK die beste
koöperatiewe bank in suid-afrika
geword?

Orania Spaar- en Krediet (OSK) is Orania se eie bank, deur Oraniërs, vir Oraniërs.

OSK het vanjaar sy 20ste bestaansjaar gevier, en meer onlangs fantastiese nuwe groeisyfers bekendgemaak!  OSK het vroeër die prys van ‘Best performing cooperative bank in South-Africa’ gewen. Daarmee saam is dit tans ook die grootste koöperatiewe bank in die land. Hieronder word OSK se sukses, veiligheidsmeganismes en kreatiewe planne verduidelik.

Vir Oraniërs, deur Oraniërs

Orania Spaar en Krediet, neem die vorm van ‘n koöperatiewe bank aan. Dit beteken dat die bank lede het, wat deel in die sukses van die bank (waarin hulle help bou en groei). Dit beteken Orania se hele bankstelsel is gebou op ‘n vorm van ‘lokalisme’. Oraniërs trek rentekoers- en kostevoordeel uit ons eie bank, eerder as dat iemand vêr van Orania af sit- sonder enige belang hier, en ryk word uit inwoners se finansiering, bankkoste en meer. Die OSK-direksie bestaan ook uit Oraniërs, oud en jonk.

Koöperatiewe bank: Hoe het OSK die markleier in Suid-Afrika geword?

OSK het begin meer as 20 jaar gelede toe ‘n Oraniër, oom Lukas Taljaard, werkers in Orania ondersteun het wie nie al die pad na ‘n buurdorp kon reis om tjeks (salarisse) te wissel nie. Oom Lukas wou graag die mense ondersteun, en het hulle die kontant voorgeskiet en dan eenkeer ‘n week almal se tjeks Hopetown toe geneem om te wissel.

Toe die werkers later vir oom Lukas gevra het om nie al die geld op een slag te gee nie, maar eerder hulle geld moet bêre (sodat hulle nie alles op een slag spandeer nie!), het hy besef daar sal ‘n formaliseringsproses gevolg moet word!

OSK het as ‘n spaar- en kredietkoöperasie begin (Orania Spaar en Krediet Koöperatief bpk). Die bank het vandaar af van krag tot krag gegaan, en so is (eers deur vrywilligers) ‘n diens aan die gemeenskap gelewer.

Foto (v.l.n.r): Frieda Taljaard, Lukas Taljaard, Arthur Naudé, Janet Naudé & Francois de Vos

In 2007 het die koöperatiewe bankwet op die boeke gekom, en OSK moes omgeskakel word na ‘n koöperatiewe bank. Die Reserwe Bank moes OSK vier keer per jaar besoek om meer te leer van die moontlikhede, OSK was ‘n fantastiese voorbeeld om die nuwe wet op te baseer! Terselfdetyd, kon OSK natuurlik ook van die Reserwebank leer.

In 2011 het OSK die pryse vir grootste, en beste, koöperatiewe bank gewen- intussen het OSK al drie keer met pryse vir grootste, meeste ledegroei, of bes-presterende koöperatiewe bank weggeloop! Ook in 2021 het OSK ander banke uitgestof en weereens die ‘Best performing cooperative bank in South-Africa’ gewen.

Foto: Hanri Maritz en oom Lukas tydens die toekenning in 2011

Die geheim van sterk Orania-instellings?

Planne kan vir jare bepeins, herbesin, en oorweeg word. Die geheim van Orania, en Orania se instellings, is die feit dat iemand die moed gehad het om klein te begin. Klein stappies, met kreatiewe planne, binne die raamwerk van wat moontlik, wettig en sinvol is, bou op tot groot suksesse.

OSK is geen uitsondering nie. Daar is klein en onvolmaak begin, en 20 jaar later word daar terug gekyk op die pad wat gelei het tot Orania se grootste finansiële instelling.

OSK het dit ook moontlik gemaak dat Orania se behuising, ontwikkeling, besighede, en meer finansiering kon kry vanuit eie geledere. Verder meer kan jong Oraniërs vir studielenings aansoek doen wanneer hulle na ‘n universiteit wil gaan. Daar is ook onlangs ‘n beursfonds begin vir behoeftige studente.

OSK se groei in syfers

OSK het pas twee reuse groei-jare beleef, wat Orania se vinnige groei weerspieël. In die 2020/2021 finansiële jaar, het OSK se deposito’s met 37% persent gestyg! In die afgelope finansiële jaar, met ‘n verdere 35%. Hierdie syfers is omstreeks dubbel die instelling se normale groei. In die vorige finansiële jaar is daar ‘n 16.3% verhoging in die hoeveelheid transaksies, van 135 000 transaksies na 157 000 transaksies. In die helfte van hierdie jaar, is die 90 000 transaksiemerk reeds oorgesteek.
In die 2020-2021 finansiële jaar is daar ‘n ongelooflike transaksiewaarde van R992 000 000, en in die pas afgelope finansiële jaar is daar ‘n verstommende R1,34 Miljard se transaksies wat afgehandel is (baie daarvan elektronies, of groot bedrae vir ontwikkeling)

Veiligheid en die Ora

Met die reuse transaksiewaarde wat deur OSK vloei, vra baie mense oor die veiligheid van OSK. OSK het die reuse voordeel van die Ora, wat beteken enige bankrower in Orania sal sy tyd mors om hier te kom probeer roof!
Omdat Oras slegs in Orania spandeer kan word, is dit bloot onsinnig om hier te kom poog om geld te steel. Ander veiligheidsvoordele is Orania se eie arbeidsbeleid, en natuurlik Orania Veiligheidsdienste wat ‘n hoë vlak van veiligheidsdienste lewer.

Foto: Die eerste Ora-reeks (A-reeks)

Foto: Die huidige Ora-reeks (G-reeks)

Video: OSK vier 20 jaar se sukses!

Orania Dorpsraad open groot
rioolaanleg:
Onafhanklik van eskom

Orania se nuwe rioolaanleg is nie net totaal onafhanklik van ESKOM-krag nie, maar ook 100% natuurlik. Die reuse nuwe ‘oksidasiedamme’-aanleg is in 18 maande afgehandel. Die eerste fase kan 3000 mense diens, maar is modulêr uitbreibaar tot 10 000. Byna ‘n 100 000 ton se grond is geskuif, en die projekbegroting was meer as Φ8 000 000.

Die Orania Dorpsraad het hierdie week ‘n reuse mylpaal bereik met die opening van Orania se nuwe rioolaanleg. Hierdie projek is ‘n duidelike voorbeeld van Orania Dorpsraad se visie om infrastruktuur wat groei help fasiliteer te ontwikkel sodat Oraniërs funksionerende basies dienste op ‘n hoë vlak kan ontvang.

Foto: Die nuwe rioolaanleg vanuit die lug gesien

Volgens André van Heerden, hoof ingenieur van Orania Dorpsraad se ingenieursdienste afdeling is die spoed van bevolkingsgroei in Orania ‘skrikwekkend vanuit ‘n infrastruktuur-ontwikkeling en onderhoud perspektief’ hy sê egter die span is opgewasse, gemotiveerd en entoesiasties en kan die werk gedoen kry.

Die konstruksie

Die omvattende konstruksieproses moes op ‘n groot skaal, met verskeie rolspelers en aspekte, aangepak word. Onder André se leiding het verskillende spanne, kontrakteurs en ander betrokkenes ongelooflik hard gewerk en soms selfs oor naweke, byvoorbeeld met die giet van die betondamme, gewerk.

Foto: Een van die betondamme

Foto: Hard aan die werk

Tydens die bou-proses is 90 000 ton se grondverskuiwing gedoen!  Twee twintig ton grawemasjiene, twee padskrapers en ‘n klein vloot van trekkers, vragmotors en waens is ingespan om die grond te skuif. ‘n Totaal van meer as 250m3 se beton is gegiet en 22 ton se plastiek is gelê vir die seëllaag. Daarmee saam is daar tot ‘n diepte van 4 meter deur ‘n skaliebank vir die anaerobiese damme gebreek.

Foto: ‘n Toegewyde span breek deur die skaliebank

Foto’s: Swaar grondverskuiwingsmasjiene word ingespan

Theuns Wessels, voorheen die hoof van Orania Dorpsraad se paaie-afdeling, wat ook internasionale ervaring met die konstruksie van aanloopbane, paaie en ander groot projekte het, het met die eerste 80%+ van die projek op grondvlak voorgevat, en het onlangs aan Neil de Klerk die stokke, wat nou aan hoof van daardie afdeling staan, oorgegee.

Die oksidasie-proses

Die rioolaanleg gebruik ‘n ‘oksidasie’-proses, wat 100% natuurlik is en natuurlike prosesse gebruik om die riool volledig af te breek. Dit beteken ook dat die rioolplaas geen ESKOM-krag benodig nie, terwyl baie rioolaanlegte in Suid-Afrika in beurtkragtyd onder ernstige druk is.

Foto’s: Tydens ‘n demonstrasie van die aanleg

Die riool vloei van dam na dam waar dit in fases afgebreek word. Eers word enige onnatuurlike materiaal verwyder, dan sand, klippe en meer. Derdens is daar anaerobiese proses waar die riool ‘in diep en donkerdamme’ (soosgelyk aan ‘n septiese tenk) verder hanteer word. Daar word dit in ‘n omgewing sonder suurstof deur organismes opgebreek word. Laastens gaan dit in die aërobiese-damme deur ‘n oksidasie-proses, waar suurstof teruggesit word en die riool tot helder water verwerk word. Laastens word sonlig gebruik om die water te penetreer en alle oorblywende bakterieë dood te maak. Die water wat daar uitkom is skoon en helder, en word deur ‘n besproeiingsstelsel rondom die damme gespuit wat ‘n natuurlike, groen omgewing sal skep.

Die totale projekkoste vir Orania Dorpsraad was meer as Φ 8 000 000 (Φ is Ora, Orania se ruilhandelmiddel en Φ1 = R1)

Openingsgeleentheid

Op 14 September is die nuwe aanleg amptelik geopen. Die voorsitter van die Dorpsraad direksie, Hanri Maritz, uitvoerende hoof Gawie Snyman, en Andre van Heerden, hoof ingenieursdienste, het die gaste daar ontvang en elkeen het ‘n kort toespraak gedoen.

Daarna is die spanne, kontrakteurs en werkers erkenning gegee en bedank. Na die lint geknip is, het die konstruksiespanne ‘n klompie water laat deurvloei om die stelsel te demonstreer.

Baie geluk aan alle betrokkenes met hierdie reuse ‘lewende monument’ van Orania Dorpsraad se dienslewering, beplanning en geloof om te bou vir die toekoms!

Foto (v.l.n.r): Gawie Snyman, André van Heerden & Hanri Maritz open die aanleg

Foto: Die groot oomblik het aangebreek!

Foto: Die trotse span by die vrug van hulle harde werk

Plaaslike ingenieur bied
meganiese skattejag vir
landboustudente aan

ʼn Plaaslike ingenieur het landboustudente uitgedaag met ʼn ‘skrootwerf-skattejag’ waar hulle onderdele van diesel- en petrolmotors moes soek en bymekaar pas om ʼn volledige stel meganiese onderdele aan mekaar te sit.

Een van die modules in die Bo-Karoo Opleiding (Orania se tegniese opleidingsentrum) Landbou-studente se kursus handel oor meganiese stelsels in voertuie soos bv. diesel- en petrolmotors, brandstofstelsels, ratkaste, remme, hidroulika, ens. Alhoewel heelwat van die studente reeds goeie ervaring in dié veld het, is dit vir sommige studente nuwe konsepte.
Omdat dit makliker is om ’n prentjie te vorm van hoe die masjinerie werk as ʼn mens dit ʼn bietjie vasgehou en mee gespeel het, het Neil Janse van Rensburg, ʼn plaaslike ingenieur wat die module aanbied, ’n skattejag by die skrootwerf gereël. Studente is getaak om spesifieke items (soos ’n suier, dieselinspuiter, vergasser, ens) tussen die items in die skrootmetaalhoop te soek.

Foto: Studente by die onderdele wat hulle tydens die skattejag versamel het

Volgens Neil kon die studente daarin slaag om die meeste van die onderdele te vind en kon hulle dit in die vorm van ʼn tipiese motorvoertuig uitpak. Studente kon toe elke item bekyk en omdat dit reeds skroot-items is kon hulle dit onder Neil se leiding oopmaak, na die ‘binnegoed’ kyk en die werking bespreek.
Studente het nou ’n fisieke prentjie in hulle gedagtes, eerder as slegs ’n teoretiese prentjie vanuit ’n handleiding. Neil het sy dank aan Orania se skrootwerf uitgespreek vir hulle hulp.

Foto: Neil in gesprek met die studente

Groentjies-projek:
Orania kinders plant groente!

Die Groentjies-projek is ʼn wintergewas-tuinboukompetisie vir jong Oraniërtjies tussen die ouderdomme van 7 en 18 jaar. Die projek strek oor etlike maande en die kinders moet hulpbronne soos saad, bemesting en voorbereide grond gebruik om groente te kweek, te onderhou, te oes en uiteindelik te bemark en te verkoop.

Voedselsekerheid bly ʼn belangrike kwessie in Suid-Afrika en die wêreld. Die Orania-manier was nog altyd deur die jare om meer verantwoordelikheid self op te neem, en om indiwiduele sowel as gemeenskapselfstandigheid te bevorder. Volgens Jakob Middel, wat die Groentjies-projek saam met die Bo-Karoo AfriForum-tak aanbied, is een van die heel belangrikste inspirasies vir die projek om voedselsekerheid en eie verantwoordelikheid aan die volgende geslag oor te dra.

Foto: ‘n Stalletjie waar die kinders hulle produkte verkoop

Die wintergewaskompetisie het weggespring met 58 kinders wat deelneem. Jakob Middel, wat ʼn breë landbou-agtergrond het, beoordeel elke tuin aan die hand van die kinders se voorafopgestelde, en deurlopend bygehoue projekplan. Dit sluit inkomste, uitgawes en tuinbeplanning, praktiese beplanning van die tuin, risiko’s soos temperatuur, diere en meer in. Magdaleen Kleynhans en Marike Labuschagne van die plaaslike AfriForum-tak het verantwoordelikheid geneem vir die borgskappe en ʼn borg gevind wat die saad en bemesting aan die kinders voorsien het.
Volgens Magdaleen word daar baie klem gelê op ʼn holistiese poging, om seker te maak dat die projek van begin tot einde goed deurdink en aan die hand van ʼn plan uitgevoer word. Van die toegevoegde waarde op die groente sluit verwerking en goeie verpakking in. Die kinders verkoop hulle produkte by plaaslike supermarkte of uit die hand uit.
Jakob Middel besoek gereeld die tuine, gee insette en luister na uitdagings wat die deelnemers ondervind. Hy beoordeel ook elke deelnemer aan die hand van verskillende maatstawwe. Die wenners sal teen einde Oktober bekendgemaak word.

Foto’s: Van die verwerkte produkte

Die pryse word deur AfriForum geborg:
Eerste plek ɸ5000-kontantprys en tuintoerusting
Tweede plek ɸ2500-kontantprys en tuintoerusting
Derde plek ɸ1000-kontantprys en tuintoerusting
Baie dankie aan die organiseerders en borge en baie sterkte aan elke deelnemer!