Deur Victor Correia

Suid-Afrika is een van die onveiligste lande in die wêreld wat nie tans ʼn oorlog gewikkel is nie. Dit verklaar waarom menigte Suid-Afrikaners vandag oorweeg om te emigreer. Mense wil nie meer wag tot hul ʼn deel van Suid-Afrika se misdaadstatistiek word nie, maar wil proaktief ʼn skuif maak. Volgens NWIVISAS (ʼn maatskappy wat mense help om te emigreer) is “Veiligheid en sekuriteit” die hoofrede waarom Suid-Afrikaners emigreer.

 

Mense wat wil emigreer weens kommer oor hul veiligheid, kan vandag kwalik blameer word. Dis wel nie nodig om oorsee te gaan as jy na ‘n veilig plek wil verhuis nie. Orania het nie naastenby die hoë misdaadvlakke wat daar in die res van Suid-Afrika heers nie.

 

Dalk is dit tyd dat meer mense Orania begin oorweeg as ʼn alternatiewe “emigrasiebestemming”. Indien dit wel so is dat veiligheid een van die hoofredes is waarom mense emigreer, is dit die moeite werd om Orania se veiligheidsrekord na te gaan en te ondersoek of dit wel ʼn opsie kan wees vir diegene wat emigrasie oorweeg.

 

Orania se veiligheidsrekord spreek vanself

 

Indien ʼn mens Orania se veiligheidsrekord met voorkeurstede waarheen Afrikaners lief is om te emigreer wil vergelyk, is dit nodig om appels met appels te vergelyk. Die statistiek van “moord met voorbedagte rade” (hierna moordkoers) word wêreldwyd hiervoor gebruik, deur die aantal moorde per 100 000 mense per jaar uit te werk.

 

Hierdie moordkoers word uitgewerk deur alle gevalle waarin die moordenaar doelbewus iemand anders vermoor het, van nie-doelbewuste moorde (selfdood, selfverdediging en roekeloosheid) te onderskei. Wêreldwyd word dit as een van die mees akkurate meetinstrumente van die vlak van geweld beskou.

 

Volgens die Wêreldbank se statistiek is Suid-Afrika die tiende onveiligste lande ter wêreld met ʼn moordkoers van 34 mense per 100 000 (2016 se statistiek). Hierteenoor spog lande soos die Isle of Man, Liechtenstein en Japan met ʼn moordkoers wat grens aan nul. Lande waarheen Suid-Afrikaners graag emigreer (Australië, New Seeland en Kanada ens.) se moordkoers lê tussen 1 en 2 moorde per 100 000.

 

Van die 50 onveiligste stede in die wêreld word Kaapstad vandag as die onveiligste stad in Suid-Afrika en 15de onveiligste stad ter wêreld beskou met ʼn moordkoers van 62,25 per 100 00. Durban en die Nelson Mandela Metro word ook onder die wêreld se 50 onveiligste stede getel.

 

Orania se statistiek vir “moord met voorbedagte rade” vergelyk baie goed met van die veiligste lande en stede ter wêreld. Volgens Ettiene de Lange (hoof van veiligheid) in Orania, “was daar nog nie een geval van moord met voorbedagte rade in Orania se geskiedenis nie”. Volgens internasionale standaarde het Orania dus ʼn nul moordkoers.

 

Hoewel Orania baie trots hierop kan wees, is hierdie syfer iets wat Oraniërs terselfdertyd moet beskerm. Op grond van Orania se klein inwonertal kan net een moord Orania in dieselfde geselsskap as die onveiligste lande ter wêreld bring. Nietemin is Orania se uitstekende veiligheidsrekord oor die laaste 30 jaar iets om op trots te wees.

 

Statistieke praat wel nie vanself nie. Interpretasie is hier nodig, veral as ʼn mens ʼn vergelyking tussen Orania en ander gevestigde stede wil maak. Wat Orania se statistiek betreklik goed laat lyk is die dorp se jonkheid, klein bevolking en hul gematigde sosio-ekonomiese toestand. ʼn Mens moet dit wel in ag neem, wanneer ʼn mens Orania met ander stede wêreldwyd wil vergelyk. Groter stede met meer inwoners lok, uiteraard meer kriminele aktiwiteit.

 

Tog kan daar bepaalde afleidings gemaak word vanuit statistieke. Orania se veiligheidsrekord sê vir ons wel iets. Orania doen iets reg, waarvan ons gerus kan kennis neem. Waarom is dit so en sou dit in die toekoms so kan bly? Waarskynlik kan ons verwag dat dit so sal voortduur, want Orania se veiligheidsrekord hou verband met faktore wat waarskynlik in die toekoms bestendig sal bly. Van die faktore wat uitgelig kan word, is die dorp se ligging, die kultuur van selfwerksaamheid en goeie buurmanskap.

 

Ligging

 

Orania is ver. Dit is omtrent halfpad tussen Kaapstad en Pretoria. Afstand is wat veiligheid betref Orania se vriend. Die groot afstand tussen Orania en groot stede of ander woongebiede is waarskynlik een van die redes waarom Orania tot op hede nog betreklik min deur misdaad van buite geraak is.

 

Een van Orania se veiligheidsgeheime is juis Orania se ligging. Die feit dat Orania ver is, beteken dat Orania eintlik ‘n onsigbare grens het. Hierdie onsigbare grens maak Orania veiliger as digbevolkte stedelike gebiede, waar misdadigers en inwoners langs mekaar bly.

 

Die afstandsgrens maak dit gevolglik moeiliker vir misdadigers om in Orania te kom. As hul dit wil doen moet hul ‘n voertuig hê en heelwat brandstof ingooi. Dit beteken dat misdadigers heelwat meer moeite moet doen om in Orania iets te steel en op die ou end nog gelyk te breek. Dit is vir hul meer moeite om in Orania te steel, en dan is die risiko ook hoër. Misdadigers se boeke moet ook klop en Orania is nie die maklikste opsie nie.

 

Oraniërs is hierbenewens baie veiligheidbewus. Die dorp het hul eie sekuriteitsmaatkskappy en ‘n nuwe streekskantoor wat deur AfriForum gebou word. Orania, kan op die stadium nie dieselfde ekonomiese geleenthede bied as die stede nie, maar dit is juis die dorp se veiligheid wat in die langtermyn sal vertaal in meer konstante ekonomiese groei. Daar is trouens reeds tekens hiervan. Mense wil graag in dorpe belê waarin hul beleggings veilig is. Dus wil die inwoners van die dorp graag sorg dat hul dorp veilig bly, omdat hul weet dat dit ʼn indirekte stimulus vir ekonomiese groei is.

 

Kriminele gaan in Orania met ʼn span mense te doen kry wat hul misdaadsyfer graag baie laag wil hou. Sou hulle wel daarin slaag om een of ander misdaad te pleeg, is hul moeilikheid nie verby nie. Boewe moet ook ver ry om weg te kom, en dit maak ook hul kans om op die wegkompad gevang te word soveel groter. Weereens word afstand ʼn voordeel, want daar is ‘n groot risiko dat iemand wat ver ry om ‘n misdaad in Orania te pleeg op die lang pad terug huis toe gevang kan word.

Weens al die redes is dit waarskynlik moeiliker vir boewe om in Orania hul ‘besigheid’ te doen. Daar is wel ‘n meer fundamentele rede waarom Orania vandag veiliger as baie dele van Suid-Afrika is, en waarskynlik so gaan bly. Orania beoefen selfwerksaamheid.

 

Selfwerksaamheid

 

ʼn Werknemer en ‘n werkgewer se verhouding is in normale omstandighede uiters kompleks. Veral wat vernederende werk soos toilet skoonmaak of herhalende werk soos skottelgoed en tuinwerk betref. Waar ‘n werkgewer hierdie tipe werk uitdeel op ʼn hoogmoedige wyse kan dit vir die werknemer uiters vernederend wees.

 

Waar mense selfwerksaamheid beoefen kry hul in die reël meer respek vir diegene wat vir hul werk. In Orania sal baie inwoners hul eie huise en tuine onderhou, maar word daar ook van huis en tuinwerkers gebruik gemaak. Die verhoudinge tussen werkgewers en werknemers is binne ‘n homogene kulturele ruimte heel anders. Dit wil voorkom asof dit moeiliker is om van iemand van jou eie kultuur werk te gee wat jy nie bereid is om self te doen nie, terwyl dit vreemd genoeg nie die geval is teen mense van ‘n ander kulture nie.

 

In kort vertaal selfwerksaamheid in veiliger omgewings. Loongeskille ontaard nie in vyandigheid tussen gemeenskappe nie. Konflik tussen individue binne ‘n homogene gemeenskap kan baie meer effektief deur die gemeenskap self bemiddel word, terwyl konflik tussen lede uit verskillende gemeenskappe meermale eindig in konflik tussen die gemeenskappe self, veral in die gelaaide politieke omgewing waarin Afrikaners hul vandag bevind, is dit uiters gevaarlik. Selfs die mees getroue werker kan in die omstandighede teen hul werkgewers draai.

 

Buurmanskap

 

Een van die eerste beginsels van veiligheid is “ken jou bure”. Dit is goed om te weet wie langs jou bly, veral as jy in nood verkeer en hulp nodig het. Weens die hoë misdaadsyfer het die mure tussen bure hoër geword. Dit is vandag moontlik om langs iemand te bly vir ‘n paar jaar sonder dat jy enige gesprekke met hulle gevoer het.

 

Hoër heinings verseker egter nie mense se veiligheid nie. Wat van groter waarde is, is ‘n digte wolk van mense wat na mekaar se belange omsien. Ironies genoeg is daar omtrent geen hoë heinings in Orania nie. Van die nuwe ontwikkelings word selfs sonder heinings tussen bure gebou.

 

Waarom? Bure word hierdeur aangemoedig om met mekaar te praat. Orania wil nie ‘n plek vir individue wees wat elkeen selfsugtig na hul eie belang omsien nie. Orania wil die plek wees waar Afrikaners die wonderlike belewenis van hul gedeelde identiteit met mekaar kan deel.

 

Die nuwe wooneenhede in Orania word verder dig naby mekaar gebou. Veiligheid is hier hoog op die agenda, want hoe meer mense daar teenwoordig is, hoe moeiliker word dit vir ‘n misdadiger om iemand onverhoeds te betrap.

 

Die Orania opsie

 

Indien ʼn mens oorweeg om te emigreer na ʼn veiliger land toe, kan ʼn mens gerus weer dink. Dit is dalk nie nodig vir jou om te emigreer nie om jou eie veiligheid te verseker nie. Daar is ʼn dorp in Suid-Afrika met ʼn uitnemende veiligheidsrekord. Jy hoef nie na Australië, New Seeland of Kanada te emigreer nie om veiliger te voel nie. Nee, jy kan na Orania emigreer en wanneer ouma en oupa na die kleinkinders verlang, kan hulle sommer ook.