fbpx

CR3E2064Van die stigting van Orania in 1991 was die klem daarop om so gou as moontlik so veel as moontlik Afrikaners na die aangewese volkstaat te trek. Orania was nooit bedoel om die volkstaat te wees nie, maar slegs ‘n groeipunt en beginpunt in die toekomstige volkstaat, soos prof. Carel Boshoff dikwels beklemtoon het. Die verwagtings van die 1990’s, dat Orania en die volkstaatgebied binne enkele jare derduisende Afrikaners trek, het ongelukkig nie so gerealiseer nie.

Alhoewel die voorspellings oor die toedrag van sake in Suid-Afrika onder ANC-bewind amper woord vir woord waar geword het (misdaad kry die oorhand, munisipale dienste verval, Afrikaans en Afrikaanse onderwys word uitgefaseer, Christelike waardes word deur sekularisme en materialisme vervang, stakings verlam die land, die eiendomsreg word uitgehol ens), het die volkstaatstigters twee dinge nie reg voorspel nie, naamlik die aanpasbaarheid van Afrikaners aan die verslegtende omstandighede, en die sterk emigrasiestroom. Van die begin af is te veel op die stootfaktore en te min op die trekfaktore gefokus. Die Afrikaner se vryheidstrewe, waarvoor die volk in die verlede bereid was om groot offers te bring soos die Groot Trek en die Vryheidsoorloë teen die magtige Brittanje, is telkens as bewys aangehaal dat die volk wel op ‘n punt soos een man sal opstaan en sy toekoms self sal vorm. Daarby is egter net na die Eerste Afrikaner (die mense van die Groot Trek en die Boererepublieke) verwys en nie in berekening gebring dat die Afrikaner fundamenteel verander het na die neerlaag in die Tweede Vryheidsoorlog, vergelykbaar met die Duitsers na die Tweede Wêreldoorlog.

As iemand wat reeds vanaf 1996, in die pionierstyd, by Orania betrokke is onthou ek goed die gesprekke tussen volkstaters en gewone Afrikaners, wat dikwels bymekaar verby gepraat het. Die volkstaters was vol idealisme en het die groot prentjie geskilder van waarheen die land onder ‘n ANC-bewind op pad is en watter wonderlike geleenthede die volkstaat vir Afrikaners bied en hoe kosbaar vryheid en selfstandigheid is. Die deursnee Afrikaners het egter telkens vasgehaak by klein dinge wat vir hulle die trek na Orania onaantreklik gemaak het: die droë omgewing, die onnet sypaadjies en tuine, die gebrek aan goed betaalde werk, die afwesigheid van winkelsentrums, mediese dienste, en vermaak en die vrees vir isolasie.

Deesdae word baie meer op trekfaktore gefokus en ‘n beleid van klein treë vorentoe gevolg. Estetika van ‘n dorp is natuurlik nie so belangrik soos behuising en werksgeleenthede nie, maar dit is dikwels die eerste indruk wat by voornemende intrekkers die uitslag gee om te kom of nie te kom nie. Die Dorpsraad en Orania Beweging het al ‘n paar jaar gelede begin om openbare tuine aan te lê. Dit het geleidelik die inwoners beïnvloed en deesdae is meeste tuine netjies, talle is selfs ‘n ware lus vir die oog. ‘n Mens kan nie netheid afdwing nie, maar jy kan ‘n voorbeeld stel en jou omgewing beïnvloed.

Die aanbod aan winkels en ontspanningsgeleenthede het ook aansienlik toegeneem, veral sedert die bou van die Saamstaan Winkelsentrum in 2005, en sal later vanjaar, wanneer Stokkiesdraai Avontuurpark en Ou Karooplaas Winkelsentrum voltooi is, ‘n verdere groot hupstoot kry.

Die dorpsuitleg is ook georden en word geleidelik van die pioniersdorp met die voorkoms van ‘n “Wilde Weste dorp” waar almal in hulle erwe en huise doen wat hulle wil, verander na ‘n amper Europese dorp wat netjies en gestruktureerd is en ingedeel is volgens sones vir woon, werk, ontspanning en besigheid.

Mediese dienste, vir lank ‘n groot rede vir mense om nie na Orania toe te kom nie, verbeter ook geleidelik. Vir die basiese mediese behoeftes is ‘n kliniek ingerig, en daar word aktief gewerf vir ‘n voltydse dokter. ‘n Oogkundige praktyk sal ook binnekort in Orania gevestig wees.

So lei een tree tot die volgende een en die hekkie vir voornemende inwoners word al hoe laer. Daarby moet ons egter nooit die groot doel uit die oog verloor nie. Alles wat Orania se inwoners en uitwoners al vir dekades ingesit het, is en was nie bedoel om net ‘n oulike en mooi dorpie, waarvan daar talle in Suid-Afrika is, te skep nie. Die doel is nog altyd die totstandkoming van ‘n eie, vrye Afrikanergebied waar ons volgens ons waardes, tradisies en oortuigings kan leef en beheer oor ons eie toekoms kan neem.

Sebastiaan Biehl is `n navorser by die Orania Beweging.