Sjina het ‘n stelsel wat mense klassifiseer volgens hulle afkoms van die stad of die platteland, die sogenaamde hukou-stelsel. Daarvolgens word aan mense sekere vergunnings toegedeel, maar ook teen hulle gediskrimineer. Die stelsel is in die hoogtyd van kommunisme onder Mao Tse-Tung in 1958 ingestel.

Die hoofdoel daarvan was en is om verstedeliking te beheer. Stedelinge wat reeds daar gevestig was, het voorkeurbehandeling gekry ten opsigte van toegang tot skole, universiteite, werk en medies. Mense uit die platteland is in die stede soos tydelike trekarbeiders behandel en het gesukkel om ‘n goed betaalde werk te kry. Die idee was om hulle aan te moedig om weer terug te keer na die platteland as hulle hulle werk gedoen het. As ‘n voordeel vir die plattelanders was daar ‘n stuk grond wat die staat aan hulle beskikbaar gestel het as ‘n soort bruikleen en wat hulle aan hulle plattelandse dorp sou bind.

Die hukou-stelsel bepaal dat mense se afkoms in hulle ID-boeke vermeld word en dus teen Sjinese van die platteland opgetree kan word soos teen tydelike gasarbeiders in ander lande. Die stelsel is in die 1980’s hervorm, toe Sjina se ekonomiese opbloei begin het en groot getalle werkers in die stede nodig was. Die stedelinge het egter daarop aangedring dat hulle nog steeds voorkeurbehandeling kry as dit gaan oor toegang tot sekere geriewe. Selfs mense wat in stede gebore is, maar kinders van plattelandse immigrante is, word nog as plattelanders geklassifiseer. Die hukou-status van plattelander na stedeling kan wel verander word, maar dit is ‘n moeilike proses. In Sjina is daar blykbaar nog steeds ‘n onderliggende klasseverdeling, met gevestigde stedelinge wat hulle as meerderwaardig teenoor die plattelanders beskou en nie graag met hulle meng nie. Plattelandse migrante word ook as bron van misdaad en swak higiëniese toestande gesien, ‘n beskuldiging wat nie heeltemal ongegrond is nie. Die stelsel is veral streng toegepas in megastede soos Sjanghai en Beijing, wat groot getalle mense trek en wat oor hoogstaande geriewe beskik.

Die hukou-stelsel is deur sommige meningsvormers vergelyk met die instromingsbeheerstelsel tydens apartheid in Suid-Afrika. Tydens die apartheidera het swartes wat al lank in die stede gevestig was, sekere voorregte gekry wat nie vir die swartmense wat uit die platteland afkomstig was, gegeld het nie. Die idee was om die ongekontroleerde verstedeliking en die vorming van krotbuurte te voorkom en om mense aan te moedig om hulle langtermyntoekoms eerder in die platteland te bou.

Die argument vir die hukou-stelsel is dat Sjina verstedeliking beter kon beheer as byvoorbeeld Indië en dat krotbuurte rondom die stede baie kleiner is en beter lyk as in Indië of ander ontwikkelende lande wat geen instromingsbeheer het nie.

Die hukou-stelsel word nie net eensklaps afgeskaf nie, maar groot getalle stedelikke migrante sal stedelike status ontvang, wat egter nog steeds aan ‘n paar voorwaardes soos ‘n vaste werk en blyplek gekoppel is. Dit herinner weereens aan die geleidelike versagting van instromingsbeheer in Suid-Afrika.

Die beoogde afskaffing van die hukou-stelsel het egter gemengde reaksie ontlok. Soos verwag kon word, hou stedelinge nie daarvan dat hulle voorkeurbehandeling iets van die verlede gaan wees nie. Daar is egter ook ‘n hele paar plattelanders wat die voordele van die stelsel sien, naamlik ‘n stuk grond waarheen hulle kan terugkeer en wat in tye van voedselskaarste en duur grondpryse ‘n bate is. Ten minste wil hulle die reg hê om die grond te verkoop as hulle stad toe trek en dit nie net eenvoudig verloor nie.

Saam met die hukou-stelsel, wat sy oorsprong in kommunistiese reglementering het, is ook die bekende een-kind-stelsel besig om geleidelik uit te faseer. In albei gevalle weeg menseregte en individuele vryhede, waarvan Sjina baie min gehad het in sy geskiedenis, swaarder as die voordele vir die samelewing as geheel, dit wil sê om oorbevolking en stedelike ellende te bekamp.