fbpx

Herdenkings moet toekomsgerig wees.

Op 16 Desember word orals in Suid-Afrika Geloftedag herdenk, maar dit is nie meer ʼn amptelike Afrikanerfeesdag soos in die verlede nie. Deesdae is dit meer as ooit ʼn bewustelike keuse teen die anti-Afrikaner tydsgees in om Geloftedag te vier en te volhard met Afrikaner wees. By party Geloftefeeste neem die bywoning toe, by ander is dit ʼn gesukkel om mense bymekaar te kry.

Of ʼn kultuurfees of geskiedenisherdenking wegkwyn of sterker word hang af van die gees en gesindheid waarmee dit gedoen word. As ʼn herdenking net ʼn ritueel is, en as dit gedoen word as ʼn soort sterwensbegeleiding van ʼn volk of ʼn tradisie, wetende dat jonger generasies geen belang daarin en geen begrip daarvoor het nie, dan sal minder en minder daarby betrokke wil wees. Ook enige herdenkings van iets wat eintlik onverdedigbaar is, of wat deur die tyd ingehaal is, sal na ʼn ruk doodloop.

Dit is belangrik om op te let wat en hoe jy iets herdenk. Dit moet relevant bly vir volgende generasies. Dat Geloftedag nog elke jaar, soos op 16 Desember 1838 aan God beloof, herdenk word, is reeds van betekenis. Daar is tye van moedeloosheid van ʼn volk, waar net die werklik oortuigde mense aangaan met die herdenking, en tye waar ʼn golf van nasionalisme groot massas meegesleur het, soos met die honderdjarige Gedenktrek van 1938, maar Geloftedag het in die 180 jaar van sy bestaan nog elke jaar plaasgevind.

In die oë van swart nasionaliste is Geloftedag die viering van wit verowering, maar dit rym nie met die feite nie. Geloftedag was ʼn Goddelike ingryping om die Afrikaner, wat in die binneland uitwissing in die gesig gestaar het, te bewaar en te bevestig. Dit het vir die Voortrekkers nie daaroor gegaan om die Zulu-volk uit te wis nie, hulle wou hulle stuk land in Natal hê en het daarvoor die onderhandelde prys betaal. Eers die verraad en wrede moorde op die Voortrekkers het tot die Slag van Bloedrivier met sy ernstige gevolge vir die Zulu’s en Dingaan gelei, maar die Zulu-volk het onder ʼn ander koning voortbestaan.

In Orania neem die bywoning van die Geloftefees jaar na jaar toe, ook die entoesiasme waarmee dit aangebied word. Dit geld ook vir geleenthede daar rondom, soos die perdekommando-gedenkrit, vertonings van Voortrekkerlewe en die maak en dra van Voortrekkerklere. Dalk is dit omdat Orania ʼn toekomsgerigte gees uitstraal en ʼn positiewe boodskap het.

Die positiewe en toekomsgerigte boodskap van die herdenking van Geloftedag is dit: ons volk was al in moeiliker omstandighede as nou, ons sal weer opstaan en ons is reeds besig daarmee. God het ons destyds uitgehelp en as ons onsself verootmoedig, kan Hy dit weer doen en vir ons vryheid en voorspoed gee.

Alles is nie verlore nie en daar is nooit ʼn einde van die geskiedenis nie. Daar is ook geen einde aan ʼn volk nie, behalwe as die volk self besluit om te wil ophou bestaan.

Laat ons goeie trekvoëls wees

cygne chanteur Whooper Swan Cygnus cygnus cygnusGedurende die laat 1980’s het die Afrikaner Volkswag, toe nog ‘n groot en gedugte Afrikanerkultuurorganisasie die volgende, pragtige slagspreuk gebruik: “Winter haal nooit ‘n trekvoël in nie.”

Verlede week ontketen die liberale denker, skrywer en uitvoerende hoof van die Suid-Afrikaanse Instituut vir Rasseverhoudinge, Dr Frans Cronje, ‘n debat nadat hy in ‘n onderhoud noem dat hy dink dit vir Suid-Afrikaners nodig is om ‘n Plan B te hê. Sy Plan B behels om te emigreer. Selfs vir Cronje is die omstandighede in Suid-Afrika besig om so vinnig agteruit te gaan dat ‘n Plan B nodig is.

Toe die Afrikanervolkswag in die laat tagtigerjare gesê het dat die winter nooit ‘n trekvoël inhaal nie het hulle eintlik ‘n visionêre boodskap aan Afrikaners gelewer. Suid-Afrika sou verander. Die politieke veranderinge van die vroeë 1990’s was onstuitbaar, maar hierdie veranderinge sou van Afrikaners vereis om soos talle kere in sy verlede weer op te pak en te trek.

Verskeie navorsingsprojekte het die afgelope paar jaar probeer bepaal hoeveel Suid-Afrikaners en in besonder Afrikaners sedert die vroeë 90’s die land verlaat het. Party instellings beweer dat tot soveel as 800 000 of selfs 1 miljoen blankes emigreer het. Enigiets tussen 500 000 en 800 000 Afrikaners het waarskynlik groener weivelde gaan soek.

Die Afrikaner is tereg soos wat die Afrikanervolkswag beweer het, ‘n trekvoël. Die nuwe Groot Trek wat die afgelope 25 jaar plaasgevind het, was egter nie net ‘n trek na oorsese bestemmings nie. ‘n Studie van die laaste drie sensusopnames toon duidelik dat daar die afgelope paar jaar ook binne Suid-Afrika groot bevolkingsverskuiwings onder Afrikaners plaasgevind het. Gaan ry maar net deur ‘n klein plattelandse dorp en die enorme afname in die Afrikanerbevolking is duidelik sigbaar. Jong Afrikaners het selfs in groter getalle die afgelope tyd na skool na die groter stede verhuis. Min Afrikaners bly op die platteland oor. Plase word gekonsolideer en so word die aantal boere ook minder.

Ouer mense trek na die relatiewe veiligheid en steeds hoë vlakke van dienslewering wat in die Wes-Kaap ervaar kan word. Baie ander gaan na die stede om naby aan hul kinders en goeie mediese dienste te wees. Die veranderende demografie van die Wes-Kaap en al die groot stede maak dit egter slegs tydelike oplossings.

Selfs ook binne stede trek Afrikaners uit sommige woonbuurte na ander. In elke groot stad in Suid-Afrika is daar vandag voormalige Afrikanerwoonbuurte waar byna geen Afrikaners meer woon nie.

Sonder dat Afrikaners dit noodwendig besef staan hierdie verskuiwings van die afgelope paar jaar in die gees van konsentrasie. Daar waar Afrikaners in woonbuurte konsentreer kan taal, kultuur en tradisies behoue bly.

Die winter is al vir bykans 25 jaar besig om Afrikaners in te haal. En sonder dat ons dit besef het, het ons soos goeie trekvoëls bly oppak om van die koue te ontsnap. Die Afrikanervolkswag se slagspreuk het natuurlik na ‘n meer volhoubare trek verwys. Indien Afrikaners nie hierdie trek in die volgende paar jaar begin maak nie mag die winter hom dalk net inhaal. Meer van ons mense moet vinniger in Orania kom vestig.

Ware bedreigings en ware oplossings

Tydens die pasafgelope nasionale verkiesing het Afrikaners weer gewys wie hulle as hul grootste bedreiging beskou. Dit is natuurlik die ANC. Dié groot magtige party moet net gestop word is die antwoord wat jy by ‘n groot meerderheid Afrikaners sal kry as jy vir hulle vra wat die kriteria is wat hulle in politieke besluitneming gebruik.

Die idee om die ANC te stop is tekenend van die Afrikaner se oubekende praktiese manier van probleemoplossing. Om reeds vir meer as 350 jaar in Afrika te kon oorleef moes Afrikaners leer om baie pragmaties met hul probleme om te gaan. Die geskiedenis wys vir ons beide die positiewe en negatiewe resultate hiervan. Piet Retief se pragmatisme het hom lelik in die voet geskiet. Daarteenoor was die Boere se pragmatiese hantering van groot probleeme en uitdagings tydens die Tweede Vryheidsoorlog baie keer juis hul redding.

Die huidige uitdagings wat Afrikaners in die gesigstaar herinner ons aan soveel kere vantevore toe ons hier in Afrika met die rug teen die muur gestaan het. In die verlede het ons elke keer ‘n manier gevind om oor hierdie muur of noem dit dan maar ‘n bestaansversperring te kom. Elke keer nog het ons daarin geslaag om anderkant uit te kom en weer ‘n nuwe begin te maak. So was die Groot Trek tydens die negentiende eeu ‘n praktiese oplossing vir die probleme van die Boere aan die Oosgrens. Na die Tweede Vryheidsoorlog was ons mense in sak en as, maar verstedeliking en nasionalisme het onder die verskeie praktiese antwoorde getel wat gebruik is om weer bo uit te kom.

Afrikaners is vandag weer weerloos. Daar is regoor die wêreld waarskynlik minder as 3 miljoen blanke, Afrikaanssprekende mense oor. Van hierdie groep assosieer ‘n toenemende deel hulself nie meer met die Afrikanerkultuur en tradisies en selfs die Afrikaanse taal en Christelike geloof nie. Soveel as 20% van ons mense het reeds die land verlaat en is grotendeels vir die behoud van ons volk verlore. Ons getalle krimp vinnig. Plaaslik word ons mense aan vervreeemding en diskriminasie onderwerp. Ons kinders word in baie staatskole geïndoktrineer en selfs die Afrikaanse media speel saam met die afbreek van ons beeld en die skep van ‘n persepsie dat Afrikanerskap verouderd, agterlik en iets van die verlede is.

Om ons probleme op te los moet ons egter begin by probleemidentifisering. Is die ANC regtig die Afrikaner se grootste bedreiging? Kan ons werklikwaar alles wat met ons verkeerd gaan voor hulle deur gaan lê? Kan ons deur net eenvoudig teen die ANC in ‘n verkiesing te stem ons probleme oplos? Waarskynlik juis nie en dit is dan ook waarom die antwoorde wat ons tans probeer skep so verkeerd is. Die Afrikaner se werklike probleme is eerstens die feit dat ons regoor Suid-Afrika verspreid woon, tweedens dat ons ‘n bevoorregte minderheid is wat as ‘n voormalige verdrukker beskou word en derdens die lawwe idee wat baie Afrikaners in hul ronddra dat indien ons, ons alles vir Suid-Afrika gee, daar groot begrip vir ons voortbestaan sal wees. Die oplossing vir ons mense lê in konsentrasie, samewerking ten spyte van ons verskille en ‘n verlaging van Suid-Afrika en ‘n verhoging van die Afrikaner op ons prioriteitslys. Dan mag daar dalk net hoop vir oorlewing wees.

Inleiding tot die Orania Beweging Burgervergadering van 2013

Carel Boshoff, President van die Orania Beweging, lewer die inleiding tydens vanjaar se Burgervergadering.

Carel Boshoff, President van die Orania Beweging, lewer die inleiding tydens vanjaar se Burgervergadering.

21 September 2013

Geagte Burgers van die Vrystaat Orania

(Ek spreek u só aan in die gees van verlede jaar se inleiding tot die Burgervergadering, nie omdat ons dink dat Orania nou die volkstaat geword het nie, maar omdat die strewe wat in Orania vergestalt is, daarin die tasbare begin van sy verwesenliking vind. Dit stel ons in die gunstige posisie om nie net met ’n soortnaam na ons te herstelde vrystaat/republiek te verwys nie, maar met die vooruitsig van ’n eienaam.)

Tydens hierdie 175ste herdenkingsjaar van die Groot Trek, waaruit ons volk se staatkundige vryheid die eerste keer gebore is, pas dit om erkenning aan dié epogmakende gebeure te gee en vir ’n oomblik by die waarde daarvan vir ons poging vandag stil te staan. Dit sluit aan by ’n deel van die FAK se herdenking van die geleentheid op ’n heel eietydse manier met ’n 4×4 avontuurrit wat vir uitsending op KykNet verfilm en verpak word en waarby verskillende Afrikanerorganisasies inhoudelike bydraes gelewer het. Een sou uitbrei oor veiligheid op die Groot Trek, ’n ander oor kos en die voorbereiding daarvan, nog een oor die voertuie en tegnologie van daardie tyd en die Orania Beweging oor … , nouja, wat anders as die ordening van die nuwe samelewing en die stigting van ’n nuwe staat.

Wat in my nalees vir die geleentheid opgeval het, was, naas die algemene toepaslikheid van daardie geskiedenis op Orania se strewe vandag, ’n stelling van prof Gert Duvenage in sy studie wat gedurende 1988 se Groot Trek 150 (met die tema Op trek an ons eie) gepubliseer is. Dit is dat die staatkundige geskiedenis wat in Desember 1836 by Thana Nchu met die Volksvergadering onder Gerrit Maritz se leiding begin het, in ’n eenheid deurgeloop het tot met die beëindiging daarvan in 1902. Hoe elementêr daardie eerste aanwysing van 5 of 7 “regters” (of eintlik “rigters”) ookal was, en hoe ongeskei die magte van die staat nog was, dit was die begin van ’n volksregering of demokrasie wat sou uitloop op ’n bedeling wat, in die vorm van die Oranje Vrystaat tot vandag toe as ’n modelrepubliek beskryf word.

Waar die Vryheidstigting in die gees van ’n staatkundige strewe opgerig is en sy strukture daaraan uitdrukking wil gee, is dit van betekenis om te sê dat ons die afgelope jaar met ’n beter funksionerende Uitvoerende Raad en met nuwe inisiatiewe binne die Burgerraad ’n beter omlyning van dié liggame se funksionering begin kry en dat hulle, saam met die Federale Forum wat besig is om tot stand te kom en waarby instansies wat oor grond onder eie beheer mekaar ontmoet, die grondslag vir meer as net plaaslike of private selfstandigheid gelê word. Wat reeds in Orania, in besonder deur VAB vermag word, kan op hierdie wyse uitgebrei en versterk word en ’n beweging word wat hoe langer hoe meer uitdrukking aan ons grootse vryheidstrewe gee. Ontvang die verslag van ons Uitvoerende Hoof vandag ook in dié gees.

In die tweede plek wil ek verwys na ’n punt wat dr Jooste, wat danksy gereelde verwysings vir ons jonger en nuwer lede seker al die gestalte van ’n soort mistieke figuur aanneem, aan die begin van Orania se vestiging gemaak het. Hy het in sy boek oor die ’n Afrikanervolkstaat en lesse uit die Joodse vestiging in Pallistina verwys na die spannin wat tussen die nedersetters in die nuwe land en die Jode wat nog elders in die wêreld gewoon het, ingetree het. Sonder om op sy voorbeeld te kan uitbrei, beleef ons dieselfde op verskillende maniere sedert die vestiging van Orania en nog steeds. Daar is ’n verskil tussen binne en buite Orania wat aan die een kant juis gehandhaaf moet word, maar aan die ander kant altyd weer oorbrug moet word.

Aanvanklik is Orania eenvoudig deur Afrikaners elders van die hand gewys en bespot en tot vandag toe moet ons die aanhang wat ons gedagte geniet, nie oorskat nie. En selfs waar Orania en ons vryheidstrewe aanhang geniet, heers daar dikwels verskil van mening oor wat gedoen moet word en hoe. Sulke spanning kan soms verlammend wees omdat inisiatief en ywer maar brose plantjies is wat maklik deur ’n vroeë ryp geknou kan word. Aan die ander kant kan niemand wat ten behoewe van ’n gemeenskap of ’n volk wil optree, bekostig om oorgevoelig vir kritiek te wees nie en moet elkeen wat inisiatief neem, gereed wees om dit nie net altyd weer te kan verduidelik en verklaar nie, maar ook aan die hand van welmenende kritiek aan te pas en te verbeter. Daarom mag ons nie van “robuuste debat” soos die mode=frase dit beskryf, terugdeins nie.

Dit is dan ook die gees waarin ek in die derde plek wil aanknoop by die kritiek van ’n eietydse Nederlandse denker, Hans Achterhuis, op beide sosialistiese en liberale tendense in die moderne samelewing. Dit kom in kort daarop neer dat beide denkrigtings, veral in hulle ekstreme of fundamentalistiese gestaltes, deur utopiese denkbeelde onderlê word. Of dit die Marxistiese utopie van gelyke besit en sentrale beplanning is of dié van Ayn Rand wat vrye teuels aan die hebsugtige individu gee en “letterlik” in die teken van die dollar staan, beide gaan uit van die rewolusionêre impuls om die slegte verlede uit te wis sodat ’n goeie toekoms op ’n skoon begin gebou kan word – baie soos moderne eiendomsontwikkelaars met boupersele omgaan.

’n Element hiervan was ook al deel van die volkstaatdenke soos dit veral aanvanklik beoefen is toe ons by wyse van spreke voor ’n leë lei – of letterlik ’n skoon blaaibord – gestaan het en oor afbakening, bevolking, ontwikkeling, regering, ens. gefantaseer het. Dat daardie vrye vlugte van die verbeelding ’n belangrike deel van ’n nuwe begin soos Orania uitmaak, kan niemand betwyfel nie, maar dat ons uiteindelik met harde en trae werklikhede te make het, soms ook in ons eie gemoed, staan netso vas. Om dit kort te stel: visionêre denke hoef nie utopies van aard te wees om hoegenaamd te bestaan nie. Inteendeel, “ons sin vir werklikheid én ons vermoë om te droom sal toenemend as inspirasie dien vir ons groeiende inisiatief” – om die slot van verlede jaar se inleiding aan te haal. Ek verwys weer daarna omdat daar gevare skuil in wat na onskuldige utopisme kan lyk omdat dit by die gegewe werklikheid verby kan stuur en aan die wortel van geweld kan lê.

Maar ten slotte en op ’n positiewe noot juis ’n verwysing na een van daardie werklikhede wat ons in die Orania Beweging al so lank voorsien het en wat op sy eie tyd en manier besig is om in vervulling te gaan. Ek wil met u die waarneming deel dat Afrikaners oor ’n breë front besig is om afskeid te neem van daardie betekenisgewende frase wat so lank tussen ons idealisme en hulle werklikheidsbesef gestaan het, naamlik “Suid-Afrika eerste”. In die negatief gestel, beleef Afrikaners oor ’n breë front ’n omvattende en diepgaande vervreemding van Suid-Afrika; positief gestel word die vraag na selfstandige ruimtes waarin Afrikaners aan hulle kultuur-politieke bestaan uitdrukking kan gee, toenemend gestel. Ek sou u van heelwat voorbeelde kon voorsien om die punt te illustreer, maar ek vermoed dat u elkeen dié lys sou kon uitbrei sodat ek nou net by die stelling volstaan.

Dit hou vir ons nuwe moontlikhede in wat met oorleg en ywer ontgin moet word terwyl die rig van ons appél tot nuwe gehore ons aanpasbaarheid sal toets. Aangesien ons ’n “volkstaat” in die oog het en die Vryheidstigting nog nooit sektaries was in sy beskouing van “die volk” nie, is die fondamente gereed vir ’n gebou wat groter is as enigiets wat die afgelope 25 jaar ons laat verwag. Kom, laat ons werk.